Cây ổ rồng thường được trồng để làm cảnh trang trí trong sân vườn. Nhưng ngoài ra nó còn có tác dụng trị phù thũng, giúp nhanh liền xương; giảm phù, ghẻ lở và mề đay mẩn ngứa. Cây ổ rồng còn được gọi với cái tên thường ngày như quyết dẹt, lan bắp cải, lan tai tượng; lan ổ rồng và ổ phượng. Loài cây này có tên khoa học là Platycerium grande. Giống cây thuộc họ Dương xỉ (Polypodiaceae). Cần để ý và tránh nhầm lẫn với cây tổ rồng (cây tắc kè đá, tổ phượng).
Cây ổ rồng là loại cây thuộc loại sống phụ sinh trên những cành lớn của các loài cây khác. Có thân rễ, thường mọc bò và đặc biệt là loài cây này không có vảy, lông. Lá gồm 2 loại, lá ở phần gốc có chiều dài và kích thước rộng từ 40 – 90cm. Không cuống, thường mọc ốp vào nhau và có xu hướng treo ngược xuống đất. Còn loại lá sinh sản (chứa bào tử) sẽ có phiến lá xẻ sâu. Chiều rộng khoảng 2 – 4cm và chiều dài khoảng từ 1 – 2m.
Cây thuộc họ nhà dương xỉ có tác dụng trị bệnh rất tốt
Kevin Burns, nhà sinh vật học ở Đại học Victoria tại Wellington, New Zealand, trở nên quen thuộc với những cây dương xỉ khi tiến hành nghiên cứu thực địa trên đảo Lord Howe, một hòn đảo biệt lập nằm giữa Australia và New Zealand. Anh tình cờ bắt gặp cây biểu sinh bản địa, loại cây mọc trên thân cây khác. Đặc biệt, một loài thực vật trong số đó thu hút sự chú ý của Kevin, đó là cây ổ rồng (Platycerium bifurcatum). Đây là loài dương xỉ bản xứ tại nhiều nơi ở lục địa Australia và Indonesia.
Kevin nhận ra cây ổ rồng không bao giờ mọc đơn độc. Một số cụm dương xỉ lớn là bụi cây lớn gồm hàng trăm cá thể. Anh mau chóng phát hiện mỗi cây cá thể đảm nhiệm một công việc khác nhau, giống động vật có tính xã hội cao như ong, kiến và mối. Kevin ví quần thể dương xỉ như một chiếc ô úp ngược tạo thành từ tán cây. Dương xỉ với những lá lược dài màu xanh giống sáp dường như dẫn nước tới trung tâm của cụm, trong khi lá lược hình tròn màu nâu kết cấu xốp hút nước.
Giới nghiên cứu gọi dạng hợp tác tập thể, trong đó nhiều thế hệ sống đan xen và hình thành các tầng lớp để phân chia nhiệm vụ lao động và sinh sản, là “eusocial”. Thuật ngữ này được sử dụng để mô tả một số loại côn trùng và giáp xác, trừ hai loài chuột chũi trụi lông là động vật có vú. Kevin thắc mắc liệu cây ổ rồng của phải loài có tính xã hội cao hay không.
Cây ổ rồng có khả năng sinh sản rất thấp trong họ nhà dương xỉ
Phân tích của Kevin và cộng sự với lá dương xỉ hé lộ 40% không thể sinh sản. Các thành viên có khả năng sinh sản trong bụi cây chủ yếu là lá lược hình tròn. Chứng tỏ có sự phân chia sinh sản giữa hai loại lá. Kết quả kiểm tra độ hấp thụ của lá dương xỉ xác nhận lá tròn hút nhiều nước hơn lá dài. Nghiên cứu trước đây của những nhà khoa học khác phát hiện mạng lưới rễ chạy qua quần thể, có nghĩa lá tròn có khả năng làm dịu “cơn khát” của lá dài.
Nhóm nghiên cứu cũng phân tích mẫu vật di truyền từ 10 quần thể trên đảo Lord Howe và phát hiện 8 quần thể bao gồm những cá thể giống hệt nhau về mặt di truyền, trong khi hai quần thể còn lại chứa dương xỉ có nguồn gốc di truyền khác nhau. Dựa theo những phát hiện trên, Kevin kết luận cây ổ rồng có nhiều đặc điểm trùng với loài có tính xã hội cao.
Xem thêm những tin tức về sinh vật học tại xellaser.com